สไลด์ที่10 สังคมเมืองและชนบท
ลักษณะสังคมชนบทและสังคมเมือง
ลักษณะสังคมชนบท
บางทีเรียกว่า สังคมแบบชาวบ้าน ซึ่งจัดว่ามีความสำคัญที่สุดในสังคมไทย เพราะเป็น
โครงสร้างหลักเกลือบทั้งหมดของประเทศไทย อันมีผลมาจากพฤติกรรมทั้งทางขนบธรรมเนียมประเพณี และวัฒนธรรม พอสรุปเป็นข้อ ๆ ดังนี้
 |
1. ประชากรมีความสัมพันธ์แบบปฐมภูมิ ประชากรอยุู่ตามธรรมชาติ ไม่หนาแน่นมีการแข่งขันกันน้อย
สภาพการครองชีพต่ำ
 |
2. ส่วนใหญ่ยังประกอบอาชีพทางการเกษตร ทำให้ต้องพึ่งพาอาศัยแรงงานแลกเปลี่ยนกัน มีความใกล้
ชิดกัน จึงมีความสนิทสนมกัน
 |
อาชีพเกษตรกร
|
3. ลักษณะครอบครัวมีความสัมพันธ์กันแน่นแฟ้มเป็นหน่วยที่สำคัญทางเศษฐกิจช่วยกันทำงาน
ทำเครื่องมือ เครื่องใช้ทอผ้าเอง ทำอาหารเอง
 |
4. ชุมชนมักตั้งอยู่นอกเมือง เป็นหมู่บ้าน ตำบล กระจายอยู่ห่างกัน มีประชากรไม่หนาแน่น
 |  |
5. วัดและศาสนสถาน เป็นสถานที่สำหรับประกอบพิธีกรรมศาสนา ในสมัยก่อนวัดเป็นแหล่งความรู้ อบรม
บ่มนิสัย ปัจจุบันวัดก็ยังมีความสำคัญอยู่ไม่น้อย
 |
6. ส่วนใหญ่ยึดมั่นอยู่กับขนบธรรมเนียม จารีตประเพณี ไม่ค่อยเปลี่ยนแปลงง่าย ๆ มีชีวิตความเป็นอยู่
ที่เรียบง่าย
 |  |
7. ค่านิยมในเรื่องคุณงามความดีในทางศาสนา เป็นตัวควบคุมความประพฤติทางสังคม
 |
ลักษณะสังคมเมือง
 |
สังคมเมืองมีความแตกต่างจากสังคมชนบทมาก
|
จัดว่าเป็นสังคมที่มีความซับซ้อน เป็นศูนย์กลางทางความเจริญ และความเสื่อมรวมอยู่ด้วย เมืองเป็น
สถานที่ตั้งถิ่นฐานอันถาวร หนาแน่นด้วยประชากร และเป็นที่รวมของคนที่มีความแตกต่างทางพื้นเพ ซึ่งอยู่ในเขตเมือง เทศบาล เป็นต้น สังคมเมืองมีลักษณะดังนี้
1. ประชากรมีคว่ามสัมพันธ์กันแบบทุติยภูมิ ประชากรอยู่อย่างหนาแน่น มีการแข่งขันสูง มีชุมชน
อุตสาหกรรม ฐานัร่ำรวยและยากจนแตกต่างกัน
2. มีอาชีพหลายหลาย ทั้งธุรกิจ การค้า ราชการ ลูกจ้าง อุตสาหกรรม อาชีพบริการ ฯลฯ ความสัมพันธ์
ของกลุ่มคนมีความผูกพันธ์กันน้อยมาก ต่างรักษาผลประโยชน์ของตนเอง
3. ครอบครัวมีความผูกพันน้อย เพราะความจำเป็นในเรื่องของเศษฐกิจ สมาชิกในครอบครัวมีภาระ
ต้องทำ ไม้่ค่อยมีเวลาให้แก่กัน อีกทั้งความผูกพันกับเพื่อนบ้านก็มีน้อย
4. ชุมชนตั้งอยู่ในเขตที่มีผู้อาศัยอยู่เป็นจำนวนมาก เป็นศูนย์กลางความเจริญ มีประชากรหนาแน่นกว่า
ชนบท มักเกิดปัญหาขึ้นในสังคมมากมาย
5. วัดและศาสนสถานยังเป็นที่สักการะเครารพ แต่คนไทยในปัจจุบันเห็นสถาบันทางศาสนาเป็นเพียง
สถานที่ประกอบพิธีกรรมทางศาสนา และสั่งวสอนหลักธรรม จริยธรรม แก่คนในสังคมเท่านั้น
6. มีการละเมิดขนบธรรมเนียม จารีตประเพณีที่ดีงาม รับอธิพลจากวัฒนธรรมตะวันตกสูง
7. ค่านิยมจะเน้นหนักใรเรื่องอำนาจ ความมั่นคง การย่องย่องสังคมชั้นสูง และมีความต้องการในการ
เลื่อนชั้นทางสังคมสูง
ตารางเปรียบเทียบลักษณะของเมืองในอดีตและปัจจุบันของไทย
|
ลักษณะของเมือง
|
อดีต
|
ปัจจุบัน
|
| ความหนาแน่น | น้อย | มาก |
| ความเป็นคนเมือง | น้อย คิดถึงส่วนรวม | มาก ตัวใครตัวมัน |
| ความสัมพันธ์ทางสังคม | ไกล้ชิด แน่นแฟ้น | ไม่ค่อยมั่นคง |
| ความหลายหลาย | - มีอาชีพแตกต่างกันน้อย - มีคนต่างเชื้อชาติน้อยมาก | -มีอาชีพหลายหลาย - มีคนต่างเชื้อชาติมาก |
| ความเป็นศูนย์กลาง | เป็นศูนย์กลางทางการเมือง ทหาร การปกครอง ศาสนา | เป็นศูนย์กลางทางการเมือง ทหาร การปกครอง ศาสนา การอุตสาหกรรม การคมนาคมขนส่ง การติดต่อกับพวกอื่น การศึกษา วิทยาศาสตร์เทคโนโลยี |
